Son zamanlarda nefes alamadığımız bir sıcak hava dalgasına maruz kaldık. Peki vücudumuz bu dalgaya nasıl tepki veriyor ve aşırı sıcaktan kimler daha çok etkileniyor? Sıcak havalarda bitkinlik yaşıyorsanız ne yapmalısınız? Kalp hastalığınız varsa özellikle nelere dikkat etmelisiniz? Liv Hospital Kardiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Enis Oğuz yanıtladı.
Küresel ısınmanın da etkisiyle gün geçtikçe daha fazla ısı dalgalarına maruz kalıyoruz. Çok fazla ısıya maruz kaldığımızda vücut ısımız yükselir. Sıcak bitkinliği veya daha da kötüsü sıcak çarpması adı verilen hayatı tehdit eden bir durumla karşı karşıya kalabiliriz. Üstelik bazılarımız ısıya karşı daha hassastır. Kendimizi sıcaktan nasıl koruyacağımızı ve sıcak çarpması durumunda nasıl ilk yardım yapacağımızı bilmeliyiz. Kısacası önümüzdeki yıllarda etkisini daha da artıracak olan sıcak hava dalgasıyla baş etmeyi öğrenmeliyiz.
Sıcak havalarda vücudumuzda neler olur?
Vücudumuz artan vücut sıcaklığına tepki verir. Kan dolaşımı hızlanır ve vücudumuzun dış yüzeyindeki damarlar genişleyerek bu damarlardan ısı kaybetmeye çalışır. Terleme oluşur. Terin buharlaşmasıyla vücuttan ısı kaybedilir. Çok nemli havalarda ter buharlaşmaz ve ısı kaybı azalır. Bu değişiklikler sonucunda kalbimiz hızlanır, kardiyovasküler sistem aşırı yüklenebilir ve sıvı-elektrolit kaybı (kuruma) meydana gelir.
Sıcak havalardan kimler daha çok etkilenir?
- Yaşlılar, yeni doğanlar ve çocuklar
- Kronik fiziksel (özellikle kalp ve böbrek hastalığı) ve ruhsal hastalığı olanlar
- Dışarıda çalışanlar
Nasıl korunmalıdır?
- Aşırı sıcak dalgalarının olduğu zamanlarda, kapalı ve serin bir yerde kalmayı tercih edin. Eviniz sıcaksa çok sıcak saatleri serin yerlerde geçirmeye çalışın. (Sinema, alışveriş merkezi, kütüphane gibi.)
- Dışarı çıkmanız gerekiyorsa geniş kenarlı bir şapka takabilirsiniz. Açık renkli, bol, hafif giysiler giyin (pamuk en iyisidir, sentetik kumaş iyi değildir).
- Yanınıza su almayı ve 20 dakikada bir su içmeyi unutmayın. Susuz kalmayı beklemeyin.
- Güneş kremi kullanın.
- Kalp hastalığı gibi kronik hastalığı olan arkadaşlarınızı ve komşularınızı kontrol etmeyi unutmayın.
- Dışarıda geçirdiğiniz zamanı kısa tutun.
- Çocukları veya evcil hayvanları arabada birkaç dakika bile olsa asla yalnız bırakmayın.
- Soda ve şekerli içeceklerden kaçının. (Suyun bağırsaktan kan dolaşımına geçişini yavaşlatabilir) Sıcak çarpmasını kolaylaştırabileceği için alkolden de kaçının.
Isı bitkinliğinin belirtileri nelerdir?
- asiri terleme
- solgunluk
- kas krampları
- yorgunluk, halsizlik
- baş dönmesi
- Baş ağrısı
- Bulantı kusma
- bayılma-bayılma
Bu belirtiler varsa, hemen serin, iyi havalandırılan bir yere geçmeli ve dinlenmelisiniz. Su içmek, soğuk bir duş almak veya vücudu ıslak bir bezle silmek vücut ısınızın düşmesine yardımcı olacaktır. Bol ve hafif giysiler giymeyi tercih edin.
Sıcak çarpmasının belirtileri nelerdir?
- Çok yüksek vücut ısısı > 39,5 derece
- Kırmızı, sıcak, kuru cilt (ter yok)
- Hızlı, güçlü kalp atış hızı
- zonklayan baş ağrısı
- Bulantı kusma
- bilinç bulanıklığı
- Bayılma
Sıcak çarpması durumunda ne yapılmalı
- Sıcak çarpması acil tıbbi müdahale gerektirir.
- Tıbbi yardım gelene kadar vücut ısısı düşürülmeye çalışılmalıdır.
- Kişi gölgesi; serin ve iyi havalandırılan bir odaya götürülmelidir.
- Serin bir duş almak ve ıslak bezle silmek ateşin düşmesine yardımcı olur.
- Havalandırma, havalandırma yardımcı olur.
- Su içmeye çalışmayın. Tıbbi yardım geldiğinde damardan sıvı verilebilir.
Kalp hastalığı ve sıcak hava dalgası
Kalp hastaları ısı dalgalarının etkilerine karşı daha hassastır. Yukarıda açıklandığı gibi, kalp artan vücut ısısını düşürmek için hızlanır. Kan dolaşımı cilt yüzeyine yönlendirilir. Kalbin pompaladığı kan miktarı 2-4 kat artar. Kardiyovasküler sistemin iş yükü artar. Bu da kalp yetmezliğine, ritim bozukluğuna ve kalp hastalıklarında kalp krizinin tetiklenmesine yol açar. Ayrıca vücudun kuruması da pıhtı oluşumunu kolaylaştırır. Bilimsel çalışmalarda hava sıcaklığının artmasıyla kalp hastalıklarından ölüm oranının arttığı gözlemlenmiştir.
Kalp hastaları sıcak hava dalgasının etkilerinden korunmak için ne yapmalı?
- Hava ve sıcak hava dalgası uyarısına uyulmalıdır. Yukarıda belirtilen genel önlemler alınmalıdır.
- Sıcak hava dalgası uyarısının olduğu günlerde ise mecbur kalmadıkça dışarı çıkmamalı. Dışarı çıkmanız gerekiyorsa kısa tutulmalıdır.
- Özellikle kalp yetmezliği olan hastalarda aşırı sıvı alımı vücutta ödem oluşmasına ve kalp yetmezliğinin şiddetlenmesine neden olabilir. Bu nedenle kalp yetmezliği hastalarının ne kadar su içmeleri gerektiği konusunda doktorlarına danışmaları gerekir.
- Kalp hastalarında idrar söktürücü ilaçların kullanımı söz konusu olabilir. Diüretikler vücudun susuz kalmasına neden olarak ısının etkisini artırabilir. İlaç alınmazsa kalp hastalığı kötüleşebilir. Sıvı stabilitesi konusunda hasta takip hekimine danışır. Genel olarak idrara çıkmayı sağlamak için her zamanki kadar sıvı tüketmek gerekir ve idrarın rengi eskisi gibi olur (vücut susuz kaldığında idrar azalır ve rengi koyulaşır).
- Beta-bloker adı verilen bir grup ilaç kalp hastalığında sıklıkla kullanılmaktadır. Bu ilaçlar, kalp atış hızının artmasını önleyerek (vücut sıcaklığını düşürmek için kalp atış hızını artırarak) vücut sıcaklığını düşürmeyi zorlaştırabilir. Öte yandan, kalp atış hızının artması, kalbin zorlandığı anlamına gelir; Kalp atış hızınız çok fazla artmamalıdır. Sıcak hava dalgasının olduğu günlerde beta bloker kullanımının bizi sıcağa karşı daha duyarlı hale getirdiği dikkate alınmalıdır. İlacınızı almayı asla bırakmayın; sadece daha duyarlı olduğunu bil.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
